Program URBACT stanowi część Inicjatywy Wspólnotowej URBAN, jednej z czterech Inicjatyw (oprócz INTERREG, LEADER i EQUAL) zatwierdzonych na okres programowania 2000–2006 jako platformę dla organizowania sieci współpracy miast europejskich w celu niwelowania problemów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych.
W ramach programu prowadzono wymianę informacji, ekspertyz i dobrych praktyk w zakresie rozwoju obszarów miejskich pomiędzy dotychczasowymi beneficjentami kolejnych edycji inicjatywy URBAN I oraz miastami nowych państw członkowskich UE. Ich głównym zamierzeniem było wykorzystanie funduszy strukturalnych do wspierania przedsięwzięć prezentujących zintegrowane podejście do problemu opracowania i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań odnowy miejskiej.
Podsumowaniu programu URBACT I, a także wprowadzeniu do programu URBACT II poświęcona była konferencja URBAN-URBACT, która odbyła się w dniach 4–6 listopada 2007 r. w Berlinie. Kolejna edycja projektu nadal ma się skupiać na wymianie doświadczeń miedzy miastami oraz przedstawicielami władz krajowych i organów zarządzających programami operacyjnymi, gdzie kwestie miejskie mają być włączone do nowych programów operacyjnych przyjmowanych właśnie w całej Europie. Gośćmi honorowymi byli m.in.: Danuta Hübner - Komisarz Unii Europejskiej ds. Polityki Regionalnej, Katarina Mathernova - Dyrektor Generalny Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej oraz Marco Orani - Szef Unitu w DG REGIO ds. Urban Actions.
W pierwszej części konferencji (4–5 listopada 2007 r.) przedstawiono rezultaty programów URBAN i URBACT. Poruszone zostały kwestie związane z przesunięciem założeń i celów programu URBAN do głównego nurtu programowania (ang. mainstream), a także wpływu inicjatywy Komisji Europejskiej „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” na realizacje polityki europejskiej na poziomie lokalnym. W celu umożliwienia wymiany doświadczeń i dyskusji o wynikach programu URBACT I zorganizowano cztery warsztaty na temat:
W drugiej części konferencji (6 listopada 2007 r.) skupiono się na prezentacji nowej edycji programu URBACT II, ktorego Program Operacyjny został zatwierdzony przez Komisję Europejską 2 października 2007 r. Przedstawiono szczegóły nowego naboru wniosków aplikacyjnych.
Tak więc w kolejnej edycji programu mogą wziąć udział miasta z 27 państw członkowskich oraz Norwegii i Szwajcarii, a także władze regionalne i ośrodki naukowe. Wymaganym kryterium dla miast pozostaje liczba mieszkańców, która ma być równa lub przekraczać 20 tysięcy. W założeniu organizatorów, program ma przyczynić się do wdrożenia celόw zawartych w Strategii Lizbońskiej i Gothenburgskiej. Inicjatywie przyświecają dwa piorytety: Miasta jako motory wzrostu i tworzenia miejsc pracy oraz Spójne i atrakcyjne miasta. Problemy, na których mają się skupić uczestnicy programu poruszają kwestie: promocji przedsiębiorczości, poprawienia innowacyjności i wiedzy ekonomicznej, a także zintegrowanego rozwoju obszarów zdegradowanych lub zagrożonych marginalizacją, integracji społecznej oraz zagadnienia przyrodnicze.
Podejmowane w ramach programu URBACT projekty powinny angażować miasta z przynajmniej trzech różnych państw członkowskich. Planuje się utworzenie 23 grup tematycznych dla 8–12 partnerów na okres 36 miesięcy oraz 7 grup roboczych w ramach współpracy 6–8 partnerów na okres 24 miesięcy. W obu grupach przewiduje się możliwość udziału 2 miast jako obserwatorów. Każdy partner musi przygotować lokalny plan działania oraz stworzyć lub przyjąć „lokalną grupę wsparcia URBACT”. Wiodącym partnerem w przypadku sieci tematycznej mają być władze miasta, a dla grupy roboczej - instytucja publiczna, np. władze regionalne.
Budżet programu wynosi 68,9 mln Euro na okres 2007–2013, z czego 53,3 mln Euro pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Maksymalny poziom dofinansowania wynosi od 70 do 80 proc., a dla Norwegii i Szwajcarii - 50 proc. Czas realizacji projektu wynosi dwa lata. Francja ma pozostać instytucją zarządzającą i płatniczą.
Konferencja Inicjatywy Wspólnotowej URBAN spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem zarówno uczestników pierwszej edycji programu URBAN, w tym programu URBACT, jak też potencjalnych partnerów - przedstawicieli miast, które chciałyby uczestniczyć w kolejnej edycji programu. W spotkaniu wzięło udział ponad 500 osób. Było ono okazją do zapoznania się z ciekawymi wzorcami rozwoju, zaś przedstawiciele miast zainteresowanych partycypacją w projektach URBACT II mogli zapoznać się z zarysem nowych projektów i nawiązać współpracę.
Więcej informacji na temat rezultatów konferencji, nowych programów oraz dokumenty członkowata będą pod koniec listopada br. zaprezentowane na stronie http://urbact.eu/. Od połowy lutego 2008 r. miasta zainteresowane uczestnictwem w programie, będą mogły skadać wnioski do Sekretariatu URBACT.